สาเหตุหลักของน้ำท่วมหนักในเมืองหาดใหญ่ พ.ศ. 2568
จากสถานการณ์น้ำท่วมรุนแรงในหาดใหญ่ จ.สงขลา ซึ่งเริ่มมาตั้งแต่กลางเดือนพฤศจิกายน 2568 และยังคงวิกฤตต่อเนื่องจนถึงปัจจุบัน (26 พ.ย. 2568) โดยกระทบประชาชนกว่า 2.4 แสนคน พื้นที่น้ำท่วมขังกว่า 3 แสนไร่ ใน 7 จังหวัดภาคใต้ สาเหตุหลักไม่ได้เกิดจากปัจจัยเดี่ยว แต่เป็นการรวมตัวของหลายปัจจัยที่ทำให้การระบายน้ำล้มเหลวอย่างสิ้นเชิง นับเป็นน้ำท่วมรุนแรงที่สุดในรอบ 25-300 ปี ตามข้อมูลจากหน่วยงานอย่าง GISTDA, SWOC และผู้เชี่ยวชาญสิ่งแวดล้อม
1. ฝนตกหนักผิดปกติ (ฝน 300 ปี)
กรมชลประทานและกรมอุตุนิยมวิทยาระบุว่าปริมาณฝนสะสมสูงสุดในรอบ 300 ปี โดยวัดได้สูงถึง 477 มม. ใน 3 วัน (19-23 พ.ย.) ซึ่งเกินกว่าความสามารถของระบบระบายน้ำทั้งหมด เช่น ท่อ คลอง และอ่างเก็บน้ำ
ไม่ใช่ "rain bomb" (ระเบิดฝน) ที่ตกหนักเฉพาะจุด แต่เป็นฝนตกต่อเนื่องและกว้างขวางจากมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือที่แรงผิดปกติ ผสมกับภาวะโลกร้อนที่ทำให้พายุรุนแรงและถี่ขึ้น
ผลกระทบ: น้ำฝนในเขตเมืองท่วมขังทันที และไหลรวมกับน้ำจากพื้นที่อื่น ส่งผลให้ระดับน้ำในคลองหลักอย่างคลองอู่ตะเภาเกิน 9 ม.
2. น้ำหลากจากพื้นที่สูง (3 น้ำรวมตัว)
น้ำจาก 3 แหล่งไหลมาพร้อมกัน:
น้ำฝนในเมือง: ฝนตกหนักในหาดใหญ่โดยตรง
น้ำหลากจากภูเขา: ไหลลงจากพื้นที่สูงในอำเภอใกล้เคียง เช่น สะเดา คลองหอยโข่ง (ต่างจากน้ำท่วมเก่าๆ ที่น้ำไหลจากทิศใต้-ตะวันตกเฉียงใต้)
น้ำทะเลหนุน: ระดับน้ำทะเลสูงผิดปกติ ทำให้ทะเลสาบสงขลา (ที่หาดใหญ่ระบายน้ำลง) รับน้ำไม่ได้ ส่งผลให้น้ำไหลย้อนกลับ
ผู้เชี่ยวชาญอย่าง วีรศักดิ์ และ ดร.สนธิ คชวัฒน์ ชี้ว่าปัจจัยนี้ทำให้การระบายน้ำซับซ้อนและช้า โดยมวลน้ำไม่สม่ำเสมอตามพื้นที่ ส่งผลให้บางจุดท่วมลึกเกิน 4 ม.
3. ลักษณะภูมิศาสตร์และการพัฒนาเมือง
หาดใหญ่เป็นพื้นที่ลุ่มต่ำ (แอ่งล้อมภูเขา) ที่ลาดเอียงลงสู่ทะเลสาบสงขลา ทำให้น้ำไหลมารวมง่ายแต่ระบายช้า โดยเฉพาะเมื่อน้ำทะเลหนุน
การขยายตัวของเมือง: การก่อสร้างที่มากขึ้น ลดพื้นที่รับน้ำฝน การบดอัดดิน และระบบระบายน้ำเก่าแก่ที่รับมือฝนระดับนี้ไม่ได้ (SWOC ชี้ว่าระบบเมืองล้มเหลวชั่วคราว)
ผลกระทบ: ย่านเศรษฐกิจอย่างตลาดกิมหยง และชุมชนริมคลองท่วมหนัก ส่งผลเศรษฐกิจเสียหายกว่า 500 ล้านบาท
ปัจจัยเสริม: การรับมือและพฤติกรรมสังคม
แม้หาดใหญ่มีระบบเตือนภัยดี (เช่น hatyacityclimate.org) แต่ครั้งนี้หลายคนชินชากับน้ำท่วมเล็กน้อย จึงไม่ย้ายทัน (ประกาศอพยพตั้งแต่ 22 พ.ย. แต่ท่วมหนักจริง 24 พ.ย.)
การช่วยเหลือล่าช้า: ไฟดับ น้ำประปาขาด โทรศัพท์แบตหมด ทำให้ติดต่อยาก กองทัพและอาสาเร่งช่วยแต่ขาดเรือ/เจ็ตสกี รัฐบาลประกาศฉุกเฉินในสงขลาแล้ว
สถานการณ์ล่าสุดและคำแนะนำ
น้ำยังขังสูง โดยเฉพาะซอยรัดการ ปลักหว้า และ P.K. Court ที่มีผู้ป่วยติดค้าง (จากโพสต์บน X) ชาวบ้านเรียกร้องอาหาร น้ำดื่ม และการอพยพด่วน
ผู้เชี่ยวชาญแนะ: รัฐควรอัพเกรดระบบระบายน้ำ วางแผนภัยพิบัติชาติตามโลกร้อน และฝึกซ้อมจริงจัง
หากคุณอยู่พื้นที่เสี่ยง: ติดตามระดับน้ำจาก GISTDA หรือเทศบาล และอพยพทันที สามารถช่วยเหลือได้ผ่านกองทัพหรือสายด่วน 191
เหตุการณ์นี้เป็น "นาฬิกาปลุก" สำหรับภัยพิบัติที่รุนแรงขึ้นจาก climate change หากต้องการข้อมูลเพิ่มเติมเฉพาะพื้นที่ สามารถแจ้งได้เลย
